Diepgang in een verhaal wil zeggen dat er meerdere lagen zijn. Je hebt de handelingen in het verhaal, die vormen de eerste, meest duidelijke laag. Het is de laag die er feitelijk is. Je kunt het als lezer observeren. Het verhaal wordt pas echt interessant door de verhaallagen die eronder liggen. Gelaagdheid dus. Je stopt als schrijver meerdere lagen in een verhaal en niet iedere laag zal door iedere lezer worden opgepikt. Dat geeft niet. Al die verhaallijnen grijpen in elkaar, als een soort vlechtwerk, en maken het verhaal tot meer dan een simpele vertelling waarin bijvoorbeeld een moord is gepleegd die aan het eind van het verhaal is opgelost. Het thema dat onder het verhaal ligt, geeft je verhaal echt inhoud. Wat wil je met je verhaal vertellen? Waar draait het om? En waarom is dit thema voor jou als schrijver belangrijk?

Stel dat je verhaal draait om goed en slecht. Een slachtoffer en een dader. Dat is behoorlijk oppervlakkig. Een manier om voor diepgang in je verhaal te zorgen, is door je personages diepgang te geven. Je geeft de dader bijvoorbeeld ook wat goede eigenschappen en het slachtoffer wat vervelende trekjes. Je diept je personages dus verder uit, waardoor die menselijker worden. Onder die laag kan een laag liggen waarin alles ineens anders is dan in eerste instantie lijkt. De dader blijkt bijvoorbeeld een heel goede reden te hebben voor de moord, en het slachtoffer blijkt de eigenlijke slechterik van het verhaal. Zo’n plotwending zet alles op losse schroeven en maakt een verhaal dat in eerste instantie misschien rechtlijnig leek, inhoudelijk interessant.


Soms ben ik al op drie kwart van het schrijven van een thriller als ik nog steeds niet heb besloten wie de dader is. Ik schrijf het verhaal op een manier waardoor meerdere personages de dader te kunnen zijn ofwel het slachtoffer. Opeens vind ik dan een nog beter motief voor een bepaald personage om de dader te zijn. Plotseling groeit er een hele nieuwe laag onder mijn verhaal die ik eerder nog niet had bedacht, maar waardoor het verhaal veel meer diepgang krijgt. Vaak biedt een plot nog heel lang ruimte om het anders af te laten lopen dan je in eerste instantie had bedacht. Daardoor wordt ook de lezer verrast, omdat het meestal niet te voorspellen is hoe het af gaat lopen. Ik geniet er zelf enorm van om mijn lezer op het verkeerde been te zetten. Het roept direct spanning op. Lezers kunnen amper het verhaal wegleggen en willen blijven lezen. Persoonlijk vind ik dat het grootste compliment wat ik als schrijver kan krijgen.

Verwachtingen oproepen in het hoofd van de lezer, doe je door als schrijver bepaalde dingen te suggereren. Met suggesties geef je de lezer vermoedens over wat er wellicht gaat gebeuren. Je stuurt de lezer een bepaalde richting op en maakt hem of haar nieuwsgierig naar het verdere verloop van het verhaal. Want zullen zijn of haar verwachtingen worden bewaarheid? Spanning gaat dus niet zozeer om actie, om bloed of om moord, het gaat om verwachtingen scheppen en nieuwsgierig maken.

Door middel van subtiele suggesties kun je bijvoorbeeld onschuldige personages verdacht maken, maar op dezelfde manier kun je ook een seriemoordenaar sympathiek maken en daarmee uit het verdachtenbankje halen. Je kunt het verhaal laten afstevenen op een gebeurtenis die niet gebeurt. Je kunt ook de lezer meer informatie geven dan de personages. Dan weten lezers bijvoorbeeld wel dat de hoofdpersoon in gevaar is, maar deze weet dat zelfniet. Ook dat geeft een verhaal diepgang en werkt bovendien enorm spanning verhogend.

Daarnaast kun je met het thema van je verhaal ook nog een extra laag in je verhaal bouwen. In mijn ShortThrill GEHEIM draait het hele verhaal om vlees. Op verschillende momenten heb ik ‘vlees’ terug laten komen door gebruik te maken van de woorden vlees, worst en gehakt. Door Sander en Miranda happen te laten nemen van hun worst, door met hun vork in een stukje vlees te prikken, door Miranda te laten associëren met de geur van vlees, zowel in Sanders kleding als op zijn handen. En ik heb door middel van Miranda’s interne monoloog haar laten herinneren aan het naakte lijf van Job, waardoor ik dat beeld al aan de lezer heb gepresenteerd. Dat maakt de climax (Sander die suggereert dat Job is verwerkt tot de worst op hun bord) heel logisch en toch onverwachts. De themalijn komt samen met de verhaallijn.