Is schrijven jouw passie? Kun je je urenlang verliezen tijdens het schrijven van je een verhaal en ben je een blijer mens als je tijd kunt maken om te schrijven? Als schrijven je passie is, schrijf je in eerste instantie voor jezelf. Als jouw verhaal vervolgens gelezen wordt door anderen, is dat natuurlijk ongelooflijk leuk. Het stimuleert om door te gaan met schrijven en je schrijft niet meer puur en alleen voor jezelf. Je schrijfambities groeien en de rol van de lezer wordt belangrijker, want het verhaal dat jij op papier zet, wil je overbrengen op je lezer, zoals jíj het bedoeld hebt.
Hoe beter jij je als schrijver in kunt leven in de lezer en begrijpt hoe je verhaal kunt vertellen om je doel te bereiken, hoe sterker je teksten zullen worden. En dat is wat ik je tijdens deze cursus ga leren: ik ga je beter leren schrijven.

Voor ik begon met het schrijven van boeken was ik theaterdocent. Ik heb veel voorstellingen geschreven en geregisseerd, waarbij ik tijdens het maakproces continu bezig was met het publiek dat zou komen kijken naar de voorstelling. Ik wilde dat zij zouden begrijpen wat er op toneel gebeurde. Tijdens de voorstelling hoorde ik hun reacties, zag ik ze genieten, lachen, huilen of schrikken. Na afloop hoorde ik wat ze ervan vonden en voelde ik de energie die het verhaal had losgemaakt. Als regisseur kon ik door goed op te letten, zien wat het verhaal deed. Nu ik schrijf is mijn publiek getransformeerd tot lezers en ben ik er niet meer bij als ze het verhaal tot zich nemen. Maar het principe is nog steeds hetzelfde. Ik wil mijn verhaal overbrengen en daar heb ik een aantal middelen voor die ik op de juiste manier en op het juiste moment inzet. Om te weten wat de lezer ervaart, neem ik plaats op hun figuurlijke stoel in de zaal. De woorden die de lezer leest, vertalen zich in zijn of haar hoofd tot een beeld. Dat is het podium waar mijn verhaal zich afspeelt.

Maar als schrijver ken je je verhaal van haver tot gort. Je weet alles over het grote verhaal achter je gekozen kader, je kent je personages, je weet waarom ze bepaalde keuzes maken, je hebt het verhaal meerdere keren herschreven en je hebt veel geschrapt. Je kent je verhaal zo goed dat je het niet meer kunt bekijken vanuit de ogen van een lezer. Want die lezer weet nog van niets. Hij stapt het verhaal binnen alsof de gordijnen van het toneel voor hem opschuiven. Enkel de informatie van de woorden die jij hem geeft, maken het beeld dat hij ziet. De informatie die jij níet geeft, ziet hij dus niet. Omdat jij als schrijver van je verhaal alles al weet, kan dat ervoor zorgen dat je in je verhaal bepaalde informatie vergeet te delen, omdat het voor jou zo logisch is. Of misschien deel je juist te veel, waardoor je de denkrichting van de lezer al beïnvloed, of dat het onbegrijpelijk wordt, saai, of de plotwending komt niet meer als verrassing.

Het is haast onmogelijk om je verhaal weer blanco te zien, zoals een lezer het ervaart die de tekst voor het eerst onder ogen komt. En toch ken je de positie van de lezer als geen ander. Je zit in die rol bij iedere tekst die je leest die niet door jezelf is geschreven. Vanaf nu kun je jezelf gaan observeren als je leest, zodat je je bewust gaat worden van het proces dat zich in de lezer afspeelt en je er meer zicht (en grip!) op krijgt.

OPDRACHT 1:
Lees mijn ShortThrill NACHTJAPON. Je vindt 'm hier:

Mocht je ‘m nog nooit hebben gelezen, dan ben je nu een blanco lezer. Onbevangen stap je het verhaal in. Lees langzaam en wees je bewust van je denkproces. Schrijf je gedachtes op, terwijl je leest. Wat vraag je je af? Welke woorden zetten je op een denkspoor en wat voor (voor)conclusies trek je? Welke verwachten heb je? Wanneer schaaf je ze bij? En waarom? Hoe ervaar je het einde? Welke conclusies trek je nu? Heb je nog vragen aan het einde van het verhaal? Wat is er nog niet duidelijk voor jou?

Lees de tekst vervolgens nog een keer en onderga het proces nog een keer. Wees je ook ditmaal bewust van je denkproces. Wat is er anders nu je niet meer blanco het verhaal instapt?

TERUGKOPPELING
Deze opdracht maak je voor jezelf. In deze eerste lessen wil ik een proces bij je in gang zetten en over een paar lessen zul je die kennis en inzichten die je hebt opgedaan, gaan toepassen bij het schrijven van een eigen tekst. Dan zal ik je vragen het naar mij te mailen, zodat ik je van feedback kan voorzien.

Tot volgende week bij les 2!

Lieve groet,